‘Ken je de term mangomoment? Dat woord is ontstaan in een Belgisch ziekenhuis. Een journalist vroeg aan een patiënt waarmee ze haar een plezier zou kunnen doen. De patiënt zei: “Een mango, die zou ik nog weleens willen proeven.” Ze was geraakt toen de journalist later als cadeau een mango voor haar meebracht. Eigenlijk ben ik verbaasd dat het mangomoment zo’n hype werd. Dat soort kleine en onverwachte gebaren die voor een patiënt van grote waarde zijn, horen er voor mij gewoon bij. Moeten we daar nou een term voor bedenken? Ze vormen de essentie van het vak!’
Voor Annelies staat het als een paal boven water: zorg is meer dan alleen het stellen van een diagnose en uitvoeren van een behandeling. Het gaat om de mens achter de patiënt. ‘Als iemand in het ziekenhuis ligt, doen status en afkomst er niet meer toe. Iemand is dan op zijn kwetsbaarst. Het is bijzonder om mensen op zo’n moment te mogen verzorgen. Om veiligheid, vertrouwen, rust en oprechte aandacht te geven. Zonder oordeel.’
‘Op afdeling B6 worden regelmatig mensen opgenomen met multiproblematiek: onderliggende lichamelijke en vaak ook psychosociale problemen. Mensen die door de maatschappij als lastig worden ervaren en die soms moeilijk te benaderen zijn. Zo kwam op de afdeling Traumatologie eens een man binnen na een suïcidepoging. Het leven was voor hem een strijd. Omdat hij zorgmijdend gedrag vertoonde, achterdochtig was en niet therapietrouw, was het moeilijk om hem de juiste zorg te geven. Zijn zus was erg betrokken en vol liefde voor haar broer. Ik zag haar onmacht en dat ging me aan het hart.
"De uitdaging is: hoe kan je kijken, hoe kan je iemand samen vooruithelpen op een manier die waardevol is voor zijn leven?"
Samen met haar en met de consultatief psychiatrisch verpleegkundige ben ik op zoek gegaan naar een goede plek waar haar broer na de ziekenhuisopname naartoe zou kunnen. Het werd de afdeling Psychiatrie van een verpleeghuis. Twee jaar geleden kwam dezelfde patiënt weer bij ons op de afdeling, met een heel andere opnamevraag. Ik herkende hem meteen. Het ging bijzonder goed met hem, blijkbaar was hij op de juiste plek terechtgekomen. Dat wij dat als zorgverleners samen met zijn zus voor elkaar hebben gekregen, geeft mij een gevoel van trots. Achter iedere patiënt zit een verhaal. De oplossing is niet altijd meteen voorhanden. De uitdaging is: hoe kan je kijken, hoe kan je iemand samen vooruithelpen op een manier die waardevol is voor zijn leven?’
Als kind wilde Annelies al de zorg in. ‘Ik wil van betekenis zijn voor kwetsbare mensen. Als ik morgen opnieuw een beroep zou moeten kiezen, zou ik absoluut weer verpleegkundige worden. Wat mij inspireert? De patiënten! Ook als patiënten dezelfde medische behandeling nodig hebben, zijn het wel verschillende mensen. Juist het menselijk aspect is een belangrijk onderdeel van het verpleegkundig vak. Empathisch vermogen en intuïtie zijn daarom een groot goed. Door de mens achter de patiënt te zien, aan te voelen wat iemand nodig heeft en oprechte aandacht te geven, maken wij voor patiënten het verschil. Het gaat om het totaalplaatje.’
“Wat mij inspireert? De patiënten! Ook als patiënten dezelfde medische behandeling nodig hebben, zijn het wel verschillende mensen.”
Annelies is het er niet mee eens dat er binnen alle richtlijnen en protocollen geen tijd zou zijn voor persoonlijk contact. ‘Het is meer een kwestie van mentaliteit dan van tijd. Veel mensen vinden het tegenwoordig spannend om contact te maken. Maar persoonlijke aandacht geven is waardevolle tijd en kan ook tussen de bedrijven door.’
Deze betrokkenheid bij de patiënten kan bij verpleegkundigen wel tot “morele stress” leiden, zegt Annelies. ‘We kunnen onder druk komen te staan en over onze grenzen gaan om allerlei problemen op te lossen, ook dingen die elders in het ziekenhuis niet goed gaan. Geïnspireerd door Stephen Covey stel ik mezelf regelmatig de vraag: wat kan ik doen in deze situatie? Je hebt niet overal invloed op, soms moet je iets loslaten. Gelukkig is er tegenwoordig veel bespreekbaar. Al blijft het in de zorg best lastig om een aanspreekcultuur te creëren, iedereen doet immers zijn best, en het is best moeilijk om je fouten toe te geven.’
‘Verpleegkundigen zijn steeds meer een gelijkwaardige gesprekspartner in het team. Zo moet het ook zijn: bij goed medisch teamwork draagt iedereen zijn steentje bij, versterk je elkaar en leer je van elkaar. De een heeft een schat aan kennis en ervaring, de ander is goed in evidence-based practice en wetenschap. In de veranderingen die in de zorg gaande zijn, hebben we al die ervaringen en kwaliteiten hard nodig. Je bent in dit vak nooit uitgeleerd. Ik ben ontzettend blij met de kansen die ik bij Gelre krijg om mezelf verder te ontwikkelen en ontzettend trots als ik zie hoe leerlingen en collega’s groeien in hun vak. De professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep vind ik een mooie ontwikkeling. We laten beter zien welke kennis en kunde we hebben en wat onze waarde is. Het daagt ons uit om terug te gaan naar de basis – waarom heb ik voor dit vak gekozen – en uit te dragen waar we voor staan. Het belangrijkste is en blijft dat je je voortdurend realiseert dat goede zorg leveren iets is wat je samen doet. Altijd. En dat je zorgt vanuit je hart en met oog voor elkaar.’
De kracht van samen
Volg ons